Półki z książkami

Książka jest propozycją przepisania historii Polski oraz opisania jej społeczno-kulturowej tożsamości przy pomocy narzędzi teoretycznych, które albo w ogóle albo w niewielkim tylko stopniu wykorzystano kiedykolwiek w tym celu – teologii politycznej, Lacanowskiej psychoanalizy, teorii systemów-światów, studiów postkolonialnych, ontologii wydarzenia Alaina Badiou czy teorii hegemonii. Tytułowa figura „fantomowego ciała króla” nawiązuje do koncepcji „dwóch ciał króla” przedstawionej niegdyś błyskotliwie przez Ernsta Kantorowicza w książce pod takim samym tytułem. 

Lektury subwersywne to lektury przekorne, w których teksty czyta się „pod włos”, wskazując na to, że zawarty w nich sens nie do końca pokrywa się z intencjami ich autorów. Jest on w pewnym sensie „mądrzejszy” od tego, co zamierzali powiedzieć, i często nie daje się z tym pogodzić. Efektem tego typu lektury jest przemieszczenie sensu tekstu, jego radykalne przewartościowanie. Tę przewrotną strategię interpretacyjną Dybel obiera zarówno w odniesieniu do wybranych filozoficznych tekstów Gadamera, Kanta, Derridy i Lacana, jak i do tekstów literackich Szekspira, Kafki, Schulza i Gombrowicza.

Immanentny związek estetyki z egzystencją leży u podstaw twórczości Milana Kundery. Teza o istnieniu „światopoglądu formy”, jak można ów związek nazwać, zakłada, iż wybór gatunku bądź rodzaju literackiego nie jest filozoficznie obojętny, gdyż składa się nań przyjęcie zestawu tez o charakterze światopoglądowym. Wybór formy nie jest zatem beztroskim aktem suwerennego „ja”, które może jednakowo wyrażać się w wierszu, powieści czy dramacie. Stanowi raczej przyjęcie określonych założeń filozoficznych, które stoją za każdym wyborem gatunkowym czy rodzajowym. Kundera zatem postuluje swoistą nieprzekładalność jednej formy literackiej na drugą, ponieważ każda odznacza się własnym filozoficznym zapleczem, które uruchamia się, ilekroć następuje wybór formalny.

Reprezentacje polityczności we współczesnej literaturze niemieckiego obszaru kulturowego